دوران قرون وسطی یکی از ظالمانه ترین مقاطع در تاریخ بشر بشمار می‌آید؛ دورانی که با خلاقیّت در شکنجه و ابزار شکنجه شناخته می‌شود. در اینجا 10 تا از ترسناک ترین ابزار شکنجه را که در طول این دوران ساخته شده اند، معرفی می‌کنیم.

روستای ورکانه در حدود 20 کیلومتری جنوب شرقی شهر همدان قرار دارد.این روستا که از توابع بخش مرکزی شهرستان همدان است، از شمال شرقی به کوه سردره، از غرب به روستای سیمین، از جنوب غربی به کوه سرخ بلاغ، از شرق به کوه قره داغ و از جنوب و جنوب شرقی به دره بارانی و دره قشلاق محدود می‏شود. ارتفاع این روستا از سطح دریا، 2250 متر است و آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و مطبوع و در زمستان سرد است. رودخانه ارزان فرد نیز از غرب روستای ورکانه عبور می‏کند.هسته اولیه این روستا که پیرامون قنات روستا شکل گرفته، قدمتی نسبتاً طولانی دارد و سابقه تاریخی آن به اوایل دوره صفوی مربوط می‏شود. روستای ورکانه همدان یکی از 6 روستای گردشگری همدان است که نام آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و به عنوان منطقه ویژه گردشگری کشور مطرح شد.این روستا به لحاظ کار و استفاده از مصالح بومی و محلی به خصوص مصالح سنگی منحصر به فرد است و کاربرد سنگ به صورت یک مصالح عام و متعارف در چهره و سیمای روستا خودنمایی می‌کند. کاربرد سنگ نه‌ تنها در پی، بلکه در قسمت اعظم بناها در ساخت دیوارهای باربر و دیوارهای محوطه و حیاط‌ها مورد استفاده قرار گرفته است و اکثر سنگ لاشه است که توسط ملات گل کار شده و پهنای این دیوارهای سنگی در طبقه همکف به یک متر هم می‌رسد و تنها عامل اتصال در دیوارهای سنگی نیز استفاده از تیرهای چوبی است. سنگ، سنگ لاشه، سنگ مالون، خشت و آجر انواع مصالح متعارف ساختمانی در ابنیه روستای ورکانه است و عنصر سنگ به عنوان اصلی‌ترین مصالح در ابنیه روستای ورکانه بیش از هر چیز در بازدید از روستا به چشم می‌خورد و به نظر می‌رسد کاربرد سنگ در روستا به علت فراوانی این عنصر در روستا و سختی و مقاومت آن در برابر تغییرات جوی و همچنین کمبود آجر و خشت در منطقه بوده است. پیشینه روستای ورکانه به بیش از 400 سال می‌رسد و آنچه از تاریخ برمی‌آید اینکه نخستین و قدیمی‌ترین محله آن، محله درب مسجد است.

در دوران معاصر، ایران زمین شاهد طلوع و افول بزرگمردان بسیاری بوده است که در جنبه های مختلف یادگارهای شگفتی از خود برجای گذارده و نام خود را در تاریخ جاودانه کرده اند، اما در این میان کمتر کسی است که در هر عرصه که وارد شده، یادگاری خطیر از خود برجای نهاده باشد.

ارتش مغول‌ها در اوایل سده سیزدهم قدرت برتر آسیا بودند و مردم قاره کهن، از شنیدن نام آنها بر خود می‌لرزیدند.آنها به رهبری چنگیز خان از سرزمین خود در شمال شرق آسیا به حرکت در آمدند و همه کشورهای سر راهشان را نابود کردند؛ شهرهایی که مقاومت کردند، هم در نهایت تسخیر و مردمشان قتل عام شدند.ارتش مغول ها در اوایل سده سیزدهم قدرت برتر آسیا بودند و مردم قاره کهن، از شنیدن نام آنها بر خود می‌لرزیدند. آنها به رهبری چنگیزخان از سرزمین خود در شمال شرق آسیا به حرکت در آمدند و همه کشورهای سر راهشان را نابود کردند؛ شهرهایی که مقاومت کردند، هم در نهایت تسخیر و مردمشان قتل عام شدند. آنها از چین و عراق تا کوه‌های قفقاز را زیر هجوم وحشیانه خود گرفتند و در هر میدانی که جنگیدند، پیروز شدند. اما این قوم که بودند و چطور زندگی می کردند؟

 آنچه در اینجا به سراغش خواهیم رفت، نگاهی فهرست‌وار از اصحاب و یاوران ایرانی آن حضرت (ص) است. ۱

۱- آزادمرد بن هرمز الفارسی؛ ابن‌حجر ماجرای مفصلی را از زبان او نقل می‌کند و در باره‌اش می‌نویسد: مسلمان شد و از سواره نظام کسری بود.

۲- ابایوه الفارسی.

۳- ابوالدیلمی فیروز؛ ابن حجر این نام را آورده‌است. بغوی با اسنادش از او حدیثی روایت می‌کند که پیامبر (ص) فرمود: برترین نیایش، خوش‌گمانی به خداست که خداوند میفرماید من در نزد گمان بنده‌ام به خودم هستم.

۴- ابورافع هرمز؛ آزاد کرده پیامبر (ص) است که اسلام آورد. ابن‌حبان گوید: می‌گویند مولا و وابسته عباس بن عبدالمطلب بود که پیامبر (ص) بخشیدش و او هنگامی که مژده مسلمان شدن عباس را آورد، حضرت آزادش کرد. وی به هنگام خلافت علی بن ابی‌طالب (ع)  درگذشت.

همدان یکی از شهرهای غربی و کوهستانی ایران و مرکز شهرستان و استان همدان است. این شهر در دامنهٔ کوه الوند و در بلندای ۱۸۰۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است و از شهرهای سردسیر ایران به شمار می‌آید. همدان قدیمی‌ترین شهر ایران و از کهن‌ترین شهرهای جهان است.در سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای همدان را «پایتخت تاریخ و تمدن ایران» اعلام کرد. همدان اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، مادها بوده‌است. آثار یافت‌شده از محوطهٔ باستانی هگمتانه و نیز کتیبه‌های گنج‌نامه از آن دوران هستند. همچنین این شهر در روزگار هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان نیز یکی از پایتخت‌های کشور بوده‌است.هم‌اکنون استان همدان به دلیل داشتن مراکز تاریخی و دیدنی به عنوان پنجمین شهر فرهنگی و توریستی کشور شناخته می‌شود و از نظر علمی نیز با وجود مراکز دانشگاه بوعلی سینا، دانشگاه صنعتی همدان، دانشگاه آزاد اسلامی همدان، دانشگاه پیام نور همدان و مراکز دیگر به عنوان یکی از قطب‌های دانشگاهی کشور شناخته شده‌است.

آرامگاه بوعلی سینا نماد شهر همدان و همچنین یکی از نمادهای پیشینهٔ ایران در فرهنگ جهان و دانش و علم به شمار می‌رود.

این شهر از لحاظ جمعیت چهاردهمین شهر پرجمعیت ایران به شمار می‌آید و در مرداد سال ۱۳۸۸ به عنوان یکی از کلانشهرهای ایران معرفی شد.در سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۴ خورشیدی مهندس آلمانی کارل فریش طرحی مدرن را برای همدان طراحی کرد که از نوع نقشه‌های شعاعی محسوب می‌شود اما متأسفانه امروزه به دلیل تراکم جمعیت و طرح شعاعی، ترافیک مرکز شهر بسیار زیاد است. به این میدان ۶ خیابان اصلی شهر وصل شده‌اند. شهرداری همدان در میدان آرامگاه بوعلی قرار دارد.

تاریخچه استان

استان خراسان با ۳۳۵/۳۱۳ کیلومتر مربع مساحت در شمال شرقی وشرق ایران واقع شده است.واز ۱۱ کشور جهان از جمله انگلستان وایتالیا بزرگتر است .خراسان بعنوان بزرگترین وپهناورترین استان ایران علاوه بر داشتن ۱۳۰۰کیلومتر مرز مشترک با افغانستان وترکمنستان ،با استانهای گلستان در شمال غربی ، سمنان و بلوچستان در جنوب شرقی همجوار است . طول متوسط استان به خط مستقیم از شمال به جنوب ۷۵۰ کیلومتر می باشد.وعرض متوسط آن از شرق به غرب ۴۲۰کیلومتر است .حداکثر ارتفاع در کوههای بینالود با ۳۲۰۰ متر بلندی وحداقل ان در شمال شهرستان سرخس با ۳۰۰ متر بلندی از سطح دریاست.

مهمترین ارتفاعات استان رشته کوههای آلاداغ ، کپه داغ ،هزار مسجد ، شاه جهان وبینالود است. ازمهمترین رودخانه های استان نیز که در نیمه شمالی آن قرار دارد میتوان از هریر رود، اترک،کشف رود و قره سو نام برد.

بطور کلی استان خراسان از نظر طبیعی به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می شود و هر یک دارای شرایط متفاوت است.نیمه شمالی اقلیم کوهستانی تا نیمه خشک و نیمه جنوبی اقلیم خشک و صحرایی دارد و این شرایط بر پدیده های انسانی مخصوصا اقتصاد مردم منطقه تاثیر به سزایی داشته است .

استان خراسان ازنظر تقسیمات کشوری ۲۶ شهرستان ،۷۵ بخش ،۲۵دهستان و۵۹ شهر داردو جمعیت آن براساس آخرین سرشماری بالغ بر ۶۶۱/۰۴۷/۶ است.

شهرستان مشهد در میان دو رشته کوه معروف خراسان یعنی رشته کوههای بینالود و هزار مسجد قرار دارد.ارتفاع این شهرستان از سطح دریا ۱۰۱۰ متر می باشد. عرض جغرافیایی شمالی آن ۱۶ و ۳۷درجه و طول شرقی آن ۳۶و ۵۹ درجه است.

با ماده تاریخ “مبارک ترین بناهای دنیا” چهل چراغی بر سراسری معماری عصر صفوی

موقعیت: خیابان استانداری

سال تاسیس: ۱۰۵۷ هجری (دوره شاه عباس اول)

مساحت: ۶۷۰۰۰ متر مربع

 اِبْن‌ِ بَطّوطه‌ battute(a)] ، ابوعبدالله‌ ebn-e شرف‌الدین‌ محمد بن‌ عبدالله‌ بن‌ محمد طَنجى‌ ۰۳-۷۹ق‌/۳۰۴-۳۷۷م‌، جهانگرد معروف‌. وی‌ در طنجه‌ به‌ دنیا آمد و در همان‌جا در علوم‌ دینى‌ براساس‌ تعالیم‌ مذهب‌ مالکى‌ به‌ تحصیل‌ پرداخت‌.وی‌ نخستین‌ سفر خود را در رجب‌ ۲۵ به‌ قصد زیارت‌ حج‌ آغاز کرد؛ ابتدا از طنجه‌ به‌ تِلِمسان‌ در الجزیره‌ رفت‌ و پس‌ از گذر از طرابلس‌ و دیگر نواحى‌ شمال‌ افریقا به‌ اسکندریه‌ و دِمیاط، و آن‌گاه‌ به‌ قاهره‌ رسید؛ مدتى‌ بعد راه‌ شام‌ در پیش‌ گرفت‌ و از آنجا به‌ فلسطین‌ رفت‌ و از راه‌ بیت‌المقدس‌ به‌ بیروت‌، طرابلس‌، حلب‌، انطاکیه‌، لاذقیه‌، بعلبک‌ و دمشق‌ سفر کرد و مدتى‌ در دمشق‌ اقامت‌ گزید و سپس‌ راهى‌ مدینه‌ و مکه‌ شد؛ پس‌ از ترک‌ مکه‌ آهنگ‌ عراق‌ کرد و از راه‌ قادسیه‌ به‌ نجف‌ اشرف‌ رفت‌ و پس‌ از آن‌ عازم‌ ایران‌ شد و از آبادان‌، ماهشهر معشور و شوشتر دیدن‌ کرد و در این‌ شهر بیمار شد. ابن‌ بطوطه‌ به‌ اصفهان‌ و شیراز نیز سفر کرد و از آنجا به‌ عراق‌ بازگشت‌. وی‌ بار دیگر عزم‌ سفر حج‌ و زیارت‌ حرمین‌ کرد و میان‌ سالهای‌ ۲۹-۳۰ق‌/۳۲۹-۳۳۰م‌، در مکه‌ اقامت‌ گزید؛ سپس‌ به‌ سواحل‌ شرقى‌ افریقا و از آنجا به‌ یمن‌، عدن‌ و مگادیشو مقدیشو رفت‌ و از آنجا راه‌ ظفار، سواحل‌ شرقى‌ عربستان‌، عُمان‌ و خلیج‌فارس‌ را در پیش‌ گرفت‌ تا به‌ جزیرة هرمز رسید؛ آن‌گاه‌ به‌ لارستان‌ فارس‌، جزیرة کیش‌ و بحرین‌ رفت‌ و در ۳۲ق‌ به‌ مکه‌ بازگشت‌ و پس‌ از گزاردن‌ حج‌ از راه‌ دریای‌ سرخ‌ و عیذاب‌ به‌ غزه‌، و از آنجا به‌ آسیای‌ صغیر رفت‌.

رفیع ترین بنای عهد صفوی، قلب تپنده حکومتی در قلب پایتخت

معروف به: دولتخانه مبارکه نقش جهان، قصر دولتخانه

موقعیت: ضلع غربی میدان امام

سال تاسیس: ۱۱ هجری قمری(دوره شاه عباس اول)

مینیاتوریست و نقاش: رضا عباسی

موقعیت:خیابان باغ گلدسته پارک شهید رجائی

 سال تاسیس: ۱۰۸۰ هجری (دوره شاه سلیمان)

معروف به: سن سو و دوآمناپر کیچ

موقعیت: چهارراه حکیم نظامی خیابان نظر شرقی

سال تاسیس: ۱۰۶۵ هجری مطابق با ۱۶۵۴ میلادی

پوشش زنان ایلامی

دیگر آداب‌ و رسوم‌ پارسیان پس‌ از این‌ هرودوت‌ در زمینه‌ی‌ رسوم‌ و آداب‌ و قوانین‌ پارسیها شرحی‌ نقل‌ کرده‌ است‌. به‌ موجب‌ نوشته‌های‌ وی‌ پارسها نیز چون‌ امروز که‌ برپاکردن‌ جشن‌ تولّد معمول‌ و مرسوم‌ است‌، در انجام‌ آن‌ اهتمامی‌ داشته‌ و هر سال‌ روز تولّد خود را جشن‌ می‌گرفته‌اند در این‌ جشنها که‌ اشراف‌ و طبقه‌ی‌ کارگر و کشاورز جملگی‌ به‌ حفظ‌ آن‌ می‌کوشیدند، فقرا و اغنیا هر کدام‌ مطابق‌ با فراخور حالشان‌ به‌ مدعوین‌ خوراک‌ و غذاهایی‌ می‌داده‌اند. آنچه‌ که‌ موردنظر می‌تواند بود، رواج‌ ذبح‌ شتر، خر، اسب‌ و گاو است‌ و مصرف‌ گوشت‌ آنها – در مراسم‌ قربانی‌ و مراسم‌ معمولی‌، خوراک‌ گوشت‌ این‌ حیوانات‌ به‌ مصرف‌ می‌رسیده‌ است‌ و در جشنها پس‌ از ذبح‌، حیوان‌ را یکپارچه‌ کباب‌ می‌کرده‌اند. پیش‌ خوراک‌ یا صرف‌ خوراکهایی‌ اشتهاانگیز در ضمن‌ غذای‌ اصلی‌ و پس‌ از آن‌ نیز مرسوم‌ بوده‌ است‌. به‌ شراب‌ علاقه‌ی‌ زیادی‌ داشتند و از رسومی‌ که‌ رعایت‌اش‌ بسیار شایسته‌ بود، اینکه‌ حق‌ نداشتند در منظر عام‌ و یا نزد کسی‌ آروغ‌ یا باد گلو کنند و هنگامی‌ که‌ بخواهند درباره‌ی‌ مسئله‌ی‌ مهمّی‌ تصمیم‌ بگیرند، در حالی‌ مستی‌ در انجمنی‌ مسئله‌ را طرح‌ و درباره‌ی‌ آن‌ تصمیمی‌ اتّخاذ می‌کنند، آن‌ گاه‌ فردای‌ آن‌ روز در حال‌ هشیاری‌ دگرباره‌ همان‌ مسئله‌ را مطرح‌ و درباره‌اش‌ رأی‌ می‌گیرند. هرگاه‌ رأی‌شان‌ در حال‌ مستی‌ و هشیاری‌ مطابقت‌ داشت‌، بدان‌ عمل‌ می‌کنند، ورنه‌ از آن‌ منصرف‌ می‌شوند. همچنین‌ است‌ مصداق‌ این‌ نحوه‌ عمل‌ در مورد حالت‌ عکس‌ آن‌؛ یعنی‌ گاه‌ نیز نخست‌ در حال‌ هوشیاری‌ در مورد مسئله‌ای‌ تصمیم‌ می‌گیرند، و هرگاه‌ در حال‌ مستی‌ نیز به‌ همان‌ نتیجه‌ رسیدند که‌ به‌ مورد عمل‌ می‌گذارندش‌ و در غیر این‌ صورت‌ مسکوت‌ می‌ماند.

چنانجه در بالا اشاره شد،سومریان و ملل متاخرآنها چون عیلامیان ،تقریبا چهارهزارسال قبل یکی بعدازدیگری ازطریق قفقازبا گذراز خاک آذربایجان وارد خاک کنونی عراق و خوزستان شده ، تمدنهای باشکوهی که تاریخ بشر تابدان روز برخود ندیده بودرا بنا نهادند.
سوال اساسی اینست که آیا ورودسومریان وایلامیان از آسیای میانه ،سرزمین مادری ترکان، به جلگه خوزستان وجنوب عراق برچه مبنایی از مستندات تاریخی استواراست؟
بررسی ها وتحقیقات علمی عموم تاریخدانان از ازمنه قدیم تا عصر حاضر مبین این مطلب است که سومریان ودر تعاقب آنهاعیلامیان با مهاجرت عظیمشان ازآسیای میانه وگذراز خاک قفقازوآذربایجان درجنوب عراق ، خوزستان کنونی، خاک لرستان وطرفین زاگرس سکنی گزیدند.
اشیای یافته شده متعلق به این دو ملت در مناطق یادشده قرابت ویکسانی غیرقابل اغماضی با اشیاء یافته شده متعلق به همان اعصار در اطراف عشق آباد وشمال خراسان ،نیز مناطق نزدیک آسیای میانه در غربی ترین نقطه اش دارد.

دیوار چین 中国国际广播电台 دیوار چین که یکی از هفت اعجاز جهان شمرده می شود ، در جهان به لحاظ زمان ساخت طولانی ترین و بزرگترین مهندسی تدافعی نظامی در قدیم است . این دیوار در نقشه جغرافیایی چین ۷۰۰۰ کیلومتر امتداد یافته است. این اثر سال ۱۹۸۷ در “فهرست میراث جهانی ” ثبت شد. تاریخ ساخت دیوار چین به قرن ۹ قبل از میلاد باز می گردد. حکومت وقت چین برای جلوگیری از حملات ملیت های شمالی ، برجهای آتش برای خبر رسانی و یا قلعه‌های مرزی برای حصول اطلاعات دشمن را در ارتباط با دیوار و بر روی آن ایجاد کرد . در دوره حکمرانی سلسله‌های بهار وپاییز و کشورهای جنگجو ،میان دوک ها جنگ بر پا شد و کشورها با استفاده از کوه‌های مرزی به ساخت دیوار پرداختند تا سال ۲۲۱ قبل از میلاد ،امپراتور چین شی خوان پس از به وحدت رساندن چین ، دیوارهای دوک ها را به هم متصل کرد که به صورت دیوار بزرگ در مرزهای شمالی بر روی کوه‌ها در آمد . او می خواست با این کار از حملات دشمن به مراتع شمالی جلوگیری کند. در این زمان طول دیوار چین به ۵۰۰۰ کیلومتر می رسید. در سلسله خان پس از سلسله چین طول دیوار به ۱۰ هزار کیلومتر رسید. در تاریخ دو هزار و اندی ساله چین، حکمرانان دوران مختلف به ساخت دیوار چین پرداختند . تا اینکه طول دیوار به ۵۰ هزار کیلومتر رسید. این میزان معادل گردش به دور کره زمین است .

چینی ها می گویند : ”کسی که به دیوار چین صعود نکرده باشد ، قهرمان نیست”

دیوار بزرگ چین تنها بنای خلق شده توسط بشر می باشد که از کره خاکی ماه به صورت یک خط نمایان است.

کشور مصر به خاطر تاریخ جذاب خود مشهور شده است . احتمالا ۸۵% مردم دنیا حداقل تصویر اهرام را دیده اند. با این اهرام، تنها شگفتی جهان باستان هستند که امروزه کاملا دست نخورده مانده اند . این اهرام تاریخی در مکانی به نام گیزا وجود دارند. گیزا در مصر (دقیقا در شمال مصر ) نزدیک رود نیل واقع شده است . این اهرام در کنار پایتخت امروزی کایرو واقع شده اند . تاریخ گیزا به حدود ۵۰۰۰ سال پیش برمی گردد . در طول دورانی که فرعون ها زندگی می کردند آنها مکانهای تدفینی شامل معبدهای گوناگون و سه هرم بزرگ ساختند . برای قرنهای متمادی کسی نمی دانست این اهرام محل دفن فراعنه مصری قدیمی بودند . مثالی از نظریه های زیادی که در مورد اهرام وجود داشت ، این بود که این اهرام محل نگه داری غلات در طول خشکسالی و قحطی بودند ! بعد از گذشت مدت کمی آنها فهمیدند که این اهرام بزرگ محل دفن سه حاکم است .

۱ عکس معبد پانتئون(پارثئون) – روم باستان

«لطفاً برای مشاهده نگاره ها با کیفیتی بالاتر، روی آن کلیک کنید»

تصویر دو بانوی فارسی(با لباس سنتی)، در کنار مقبره کوروش بزرگ (کوروش هخامنشی)

در روزگاران دور که بشر تازه یک‌جا نشین شده بود، شهری در سیستان پدید آمد که به گفته‌ی باستان‌شناسان به لحاظ بافت شهری، جمعیت، برنامه ریزی شهری و … اولین شهر جهان بود. شهر سوخته و تمدن هوشمند و خلاق آن با بیش ازپنج‌هزار سال قدمت، به‌عنوان بزرگ‌ترین استقرار شهرنشینی در نیمه‌ی شرقی فلات ایران، نمونه‌ای منحصر به ‌فرد و حکایت‌گر واقعی علم، صنعت و فرهنگ گذشته‌های دور این مرز و بوم می‌باشد.

شهر سوخته در ۵۶ کیلومتری زابل در استان سیستان و بلوچستان و در حاشیه جاده زابل – زاهدان واقع شده است. این شهر در ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد پایه گذاری شده و مردم این شهر در چهار دوره بین سال‌های ۳۲۰۰ تا ۱۸۰۰ قبل از میلاد در آن سکونت داشته اند. محوطه باستانی شهر سوخته در هزاره دوم و سوم قبل از میلاد، توسط مهاجرانی که از چهار گوشه به ‌آن مهاجرت کرده‌اند، بنا شده است.سند یا کتیبه ای که نام واقعی و قدیمی این شهر را مشخص کند هنوز به دست نیامده و به دلیل آتش سوزی در دو دوره زمانی بین سال های ۳۲۰۰ تا ۲۷۵۰ قبل از میلاد «شهر سوخته» نامیده می شود.«کلنل بیت» یکی از ماموران نظامی بریتانیا از نخستین کسانی است که در دوره قاجار و پس از بازدید از سیستان به این محوطه اشاره کرده و نخستین کسی است که در خاطراتش این محوطه را شهر سوخته نامیده و آثار باقیمانده از آتش سوزی را دیده است. پس از او «سر اورل- اشتین» با بازدید از این محوطه در اوایل سده حاضر، اطلاعات مفیدی در خصوص این محوطه بیان کرده است. بعد از او شهر سوخته توسط باستان‌شناسان ایتالیایی به سرپرستی«مارتیسو توزی» از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷ مورد بررسی و کاوش قرار گرفت.شهر سوخته دارای تشکیلات مرتب و منظمی بوده و از بعد سازمان‌دهی اجتماعی نیز جزو شهر‌های پیشرفته‌ی زمان خود بوده است. وجود نظام مرتب و منظم آب‌رسانی و تخلیه‌ی فاضلاب، دانش پزشکی پیشرفته و صدها عامل دیگر بر اهمیت این منطقه افزوده است.

هیچ کس به درستی از زمان اختراع باطری خبر ندارد نخستین تصور ها این بود که باطری در سال ۱۷۸۶ توسط لوییچی  گالوانی دانشمند ایتالیایی اختراع شده بود.

پروين اعتصامي شاعر معاصر ايران درتبريز متولد شد و در همان دوران کودکي به همراه خانواده به تهران آمد. پدر او هم در تبريز و هم در تهران خانه مسکوني داشت. اين منازل گرچه صاحبان ديگر پيدا کرد ولي توسط سازمان ميراث فرهنگي خريداري شد و به ثبت ملي رسيد. معماري اين خانه‌ها متعلق به دوره پهلوي اول است. منزل تبريز توسط سازمان ميراث فرهنگي مرمت و بازسازي شده است و اين خانه درخيابان عباسي، جنب مسجد ميرآقا، کوچه ساوجبلاغي، پلاک ۶ واقع شده اين اثر در تاريخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۶۸۱ به‌عنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. ¹

منزل تهران که اکنون در اختيار خانواده ديگري است تا قبل از انقلاب خانه‌اي با متراژ بالا بوده است و عمارت بزرگ و شاه‌نشين داشته است ولي با ساخت دو ديوار در حياط خانه را به سه قسمت کوچکتر تقسيم کردند. اين خانه در سال 84 در فهرست آثار ملي قرار گرفت و آن را ثبت ملي کردند اما اقدامي اساسي براي مرمت آن انجام نشد.